Được hưởng nhiều chính sách ưu đãi của Chính phủ hơn 20 năm, nhưng thị trường ô tô Việt Nam mới chỉ đang ở giai đoạn đầu của quá trình “motorization” (ô tô hóa). Với quy mô dân số 100 triệu người, trong dài hạn tiềm năng của thị trường ô tô tại Việt Nam vẫn còn rất lớn.
DƯ ĐỊA CÒN LỚN
Theo PGS.TS Trần Sĩ Lâm và các cộng sự tại Trường Đại học Ngoại thương, thị trường Việt Nam còn dư địa rất lớn qua minh chứng nhiều công ty đa quốc gia như Toyota, Honda, Ford, Mercedes-Benz… đã đầu tư vào Việt Nam, xây dựng cơ sở sản xuất – lắp ráp lâu dài tại nhiều địa phương. Trong khoảng 5 năm gần đây, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam có tốc độ phát triển rất nhanh, trung bình khoảng 15-20%. Nhưng theo thống kê, Việt Nam mới chỉ có khoảng 50 xe ô tô trên 1.000 dân, tức vẫn thấp hơn rất nhiều so với Brunei 721 xe, Thái Lan 280 xe, Malaysia 542 xe, Singapore 176 xe… Với GDP bình quân đầu người Việt Nam đã vượt mức 4.000USD, thì tỷ lệ sở hữu ô tô sẽ còn tăng nhanh hơn nữa trong các năm tới.
 |
| Nhu cầu của người dân Việt Nam với ô tô còn rất lớn |
Đó cũng là lý do trong 2 năm vừa qua, dù chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh, nhưng nhiều doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô vẫn không ngừng đầu tư mở rộng quy mô để đón xu thế trong những năm tới khi nền kinh tế thực sự phục hồi. Cuối năm 2022, Toyota Việt Nam đã đưa thêm 2 mẫu xe vào sản xuất, lắp ráp tại nhà máy ở tỉnh Vĩnh Phúc (thay vì nhập khẩu nguyên chiếc từ Indonesia). Trước đó, giữa tháng 11-2022, Tập đoàn Thành Công và Tập đoàn Hyundai đã khánh thành Nhà máy Hyundai Thành Công số 2 tại Khu công nghiệp Gián Khẩu (Gia Viễn – Ninh Bình), tổng công suất thiết kế 100.000 xe/năm. Tập đoàn BMW cũng đã tuyên bố hợp tác với Thaco Auto để lắp ráp một số mẫu xe BMW tại nhà máy ở Chu Lai. Hay mới đây, Tập đoàn TMT cũng có kế hoạch liên doanh với nhà sản xuất Trung Quốc để lắp ráp xe điện nhỏ tại Việt Nam…
 |
| Tiềm năng của thị trường ô tô Việt Nam vẫn còn rất lớn |
Theo số liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam, năm 2018 tổng lượng xe mới đạt hơn 287.000 xe, thì đến năm 2022 con số này là hơn 407.000 xe. Nhưng theo ông Fusanori Iwasaki, đại diện của Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á, số xe bán ra của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đạt 400.000 xe/năm thì mới chỉ tương đương Thái Lan và Malaysia những năm 1990 và Indonesia giữa những năm 2000. Còn theo TS. Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương, để công nghiệp ô tô Việt Nam thực sự phát triển, chúng ta cần phải đạt được dung lượng tiêu thụ khoảng 600.000 xe/năm. Các chuyên gia đều dự báo, sức tiêu thụ của thị trường ô tô tại Việt Nam có thể sẽ đạt 1 triệu xe/năm vào đầu những năm 2030.
Để vươn tới mốc con số này, cần xây dựng một ngành công nghiệp hỗ trợ (sản xuất và cung ứng phụ tùng, linh kiện) đủ mạnh, cùng với đó là nhanh chóng cải thiện cơ sở hạ tầng đường bộ, phát triển thành phố thông minh, sử dụng hiệu quả cơ chế thuế… Tuy nhiên, điều kiện không thể thiếu theo xu thế hiện nay là việc xây dựng nhà xưởng sản xuất hạn chế tối đa ô nhiễm môi trường thông qua các vật liệu thân thiện môi trường.
