Để có 1 sản phẩm bằng da đẹp cách thợ thuộc da lành nghề phải thực hiện rất rất nhiều công đoạn phức tạp. Các sản phầm bằng da: thắt lưng nam, nữ, ví da nam nữ các loại cặp da nam, túi da nam hay giày da nam nữ, quần áo…phải trải qua hàng trăm bước mới tạo thành sản phẩm chúng ta sử dụng hiện nay. Tuy nhiên quy trình thuộc da chỉ có 3 khâu cơ bản sau:
1- Chuẩn bị thuộc:
Chuẩn bị là công đoạn đầu tiên trong quy trình thuộc da, ở công đoạn này mục đích là loại hết nhưng thành phần thừa ( không cần thiết) khi cho ra một sản phầm da, đó là các mô liên kết, biểu bì, các chất có thể dễ dàng bị vi khuẩn phân hủy …, tạo liên kết giữa chất thuộc da với sợi collagen trong giai đoạn thuộc da.
Tất cả các con da trước khi thuộc phải được phân loại kỹ càng theo chủng loại, kích thước khối lượng, tính chất riêng …để có phương pháp bảo quản để có chế độ xử lí thích hợp với từng loại.
Các bước trong quá trình chuẩn bị thuộc có thể khác nhau, phụ thuộc vào nguyên liệu, phương pháp bảo quản và mục đích sử dụng da thành phẩm.
Những cơ bản khâu chuẩn bị: tạo ẩm, ngâm vôi, tẩy lông, tẩy vôi, làm mềm bằng cách axit hoá được áp dụng cho tất cả phương pháp thuộc. Nếu da sử dụng trong công nghiệp, công đoạn làm mềm, axit hoá không thực hiện hoặc thực hiện ở mức độ nhẹ.
a. Tạo ẩm ( Hồi tươi):
-Mục đích của tạo ẩm là: nhằm phục hồi lại lượng nước có ở trong da bị mất đi do quá trình bảo quản ( từ 35-45% lên 60-70% đối với da bảo quản bằng muối và giảm đến 18% -50% đối với da bảo quản phơi khô), đồng nghĩa với việc làm cho cấu trúc sợi da trở lại như trạng thái gần ban đầu.
-Với da bảo quản bằng phương pháp phơi khô thì tạo ẩm khó hơn phương pháp uớp muối.Vì vậy tạo ẩm chủ yếu bằng cảm quan, đạt yêu cầu là khi lông có độ mềm mại gần như do khi tươi.
-Thời gian hồi tươi lâu sẽ làm vi khuẩn sinh sôi và gây hư hỏng da do một phần collagen trong da bị phân huỷ nên chú ý thời gian trong giai đoạn này.
– Ngoài ra nhiệt độ trong gia đoạn này rất quan trọng để ngăn chặn vi khuẩn tốt nhất là 26-27 độ C.
b. Tẩy lông, ngâm vôi:
-Mục đích: tẩy sạch lớp lông, biểu bì, thượng bì và loại bỏ lớp mỡ dưới da.Công đoạn này khá phức tạp, hoá chất tẩy lông ngâm vôi có tác dụng phá huỷ lớp chân lông và lớp biểu bì trên mặt da đồng thời làm trương nở da, nên cần phải có sự kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng hoá chất, nước, nhiệt độ, thời gian.
-Tẩy lông ngâm vôi, sự tác động của kiềm làm sạch lông và chân lông là sunfuanatri đóng vai trò quan trọng, pH tẩy chân lông là 12-13.
-Ngày nay với kỹ thuật thuộc da hiện đại, ngâm vôi được tiến hành trong foulons với vận tốc là 3-4 vòng/phút, thời gian là 12-18 giờ và cần đảo cứ 10 phút/giờ để dung dịch thấm đều vào da.
-Nước rửa da là nước cứng sẽ tạo trên bề mặt da lớp CaCO3 làm da thành phẩm có chất lượng kém nên khi rửa cần thêm 0,5% lượng vôi so với lượng da tránh giảm chất lượng da.
-Tẩy lông ngâm vôi: Thực hiện trong foulons, trọng lượng nước và hoá chất tính theo lượng da phù hợp, được quay trong thời gian 12h-24h
c. Xẻ mỏng:
-Xé mỏng được thực hiện trên máy xẻ chuyên dụng cho con da có độ dày đồng đều theo yêu cầu sử dụng.
Ví dụ: Da sau khi ngâm vôi có độ dày mặt cật là 4 mm, sau thuộc còn 2,8 mm, sau khi bào là 2,6 mm và đến da hoàn thành độ dày 2,3 mm.
d. Tẩy vôi, làm mềm:
Da sau khi tẩy lông ngâm vôi, các hoá chất kiềm trong do cần được loại bỏ, nếu không chúng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng da thuộc ( thuộc Crôm và kể cả thuộc tanin thảo mộc).
-Tẩy vôi và làm mềm thường được tiến hành trong foulons, quá trình làm mềm được tiếm hành sau khi đã tẩy vôi loại bỏ các hóa chất kiềm trong da, tắng chất lượng da.
– Hiện nay thường dùng foulons có tốc độ cao hơn tốc độ thùng quay để hồi tươi và tẩy lông, nhằm nâng cao khả năng tẩy của các tác nhân tẩy. Tuỳ theo mặt hàng, việc tẩy vôi có thể dùng các tác nhân khác nhau.
– Làm mềm: là tạo cho da có mặt cật nhẵn, loại toàn bộ sự trương nở và lớp ghét trên mặt cật. Các tác nhân làm mềm sẽ tác dụng đến các collagen không có cấu trúc như sợi đàn hồi tăng sự mềm mại, độ đàn hồi của mặt cật, việc này có ý nghĩa lớn đố với da thuộc Crôm – mặt hàng làm thắt lưng da, vi da, cặp da, túi da, găng tay, bọc đệm; nhưng không có y nghĩa đối với các loại da cứng như da đế giày, da dùng cho công nghiệp.
-Thực tế, quá trình làm mềm được thực hiện trong cùng foulons dùng để tẩy vôi và cùng trong một bể của công đoạn tẩy vôi.Yếu tố nhiệt độ và thời gian rất quan trọng đối với quá trình làm mềm, tối ưu là 370C, vì nhiệt độ này thích hợp cho hoạt động của men; pH cũng có vai trò quan trọng, pH tối ưu là 8,3. Thời gian làm mềm phù hợp, quá lâu sẽ giảm độ bền chịu kéo của da.
– Phương pháp kiểm tra quá trình làm mềm băng cách gấp da lại và vắt để cho bọt khí đi qua.
2 – Thuộc da:
Thuộc da là quá trình mà qua đó da trần được chuyển hoá thành da thuộc với những đặc tính tối ưu của nó như chịu nhiệt độ cao, không thối rữa khi tiếp xúc với nước và các môi trường khác, chịu được tác động phá hoại của vi sinh vật và có độ thấu khí cao.
Kali bicrômat: là hóa chất thường dùng để thuộc da K2Cr2O7
-Hiện nay, người ta dùng các tác nhân trung hoà khác nhau, tác dụng nâng kiềm của chúng tăng lên một cách từ từ như: Mentrigan MOG, khoáng đôlômit.
-Tiếp theo công đoạn sau, ta cần kiểm tra độ xuyên thấu của axit hoá ,thử nhiệt độ và pH.
Đối với da phèn cần dùng chất chống mốc để phòng mốc, thường dùng 0,3-0,5% Preventol WB.
3 – Chỉnh sửa và hoàn thiện da thuộc:
Da sau khi thuộc độ ẩm còn rất cao 60-65%, chưa có độ mềm dẻo cần thiết, bề mặt thô và dễ ngấm nước. Vì thế sau khi thuộc nhất thiết phải qua công đoạn chỉnh lý.
Đây là giai đoạn chỉnh sửa da, trau truốt, da để da thành phẩm ưng ý, đạt yêu cầu, đúng mục đích sử dụng.
Có nhiều loại da thuộc, mỗi loại da lại được chỉnh sửa theo phương pháp khác nhau cho ra những tấm da thuộc có phẩm chất khác nhau.
Da được đưa đến xưởng may gia công giày da, thắt lưng da, ví da , quần áo da, cặp túi da…!
Nguồn: hoclamda.com
